Luisteren in het klein

Afgelopen week was voor ons gezin een echte feestweek. Heerlijk met het hele
gezin naar Hof van Saksen, prachtig weer en ook nog eens twee feestjes
vieren met elkaar. Papa en mama 16 jaar samen en 6 jaar getrouwd en
dochterlief vierde haar 12de verjaardag op vakantie! Feest alom.

Elke dag veel ondernemen en dan even uitpuffen in het zonnetje op een
eterrasje naar elkaars verhalen luisteren. Ook die dag, toen ik aan het kijken en
luisteren was naar een tafereel naast mij. Oma vroeg aan haar kleinkind of ze
nog een ijsje wilde en dat ze daarna dan zouden gaan. Het meisje begon te
stampen en te schreeuwen en riep ik wil niet gaan, ik wil een ijsje!! Oma had
dat nu juist net gezegd, met de ijskaart al in haar handen en de serveerster
was al op weg naar de tafel, na aanwijzing van oma. Waarop oma zei tegen
haar kleinkind. “Kijken en luisteren lieverd!” Waar zitten je oogjes en waar
zitten je oortjes. En hoeveel oortjes en oogjes heb je lieverd? Ze bedaarde wat
en zei: van allebei twee, oma! Oma: heel goed! en van je mondje maar 1.
Belangrijk is dat je eerst luistert en kijkt en dan pas praat en oordeelt.

En daar heeft oma een heel goed punt. Communiceren met woorden is maar
7% van onze communicatie. 38% is stemgeluid en 55% is non- verbaal, je
houding. Dat communiceren bestaat uit méér dan alleen woorden, weten we
allemaal. Dat luisteren ook communiceren is en ook 3 niveaus kent is minder bekend.

1: intern gericht.
In plaats van dat het meisje naar oma luistert en probeert te
begrijpen wat oma zegt, is ze met haar eigen verhaal bezig. Ze had bedacht
dat ze géén ijsje kreeg en dat ze direct zouden gaan, omdat dat wellicht een
situatie/ervaring is geweest die eerder heeft plaatsgevonden. In plaats van een
vraag te stellen aan oma, neemt zij het gesprek en de situatie volledig over
(stampen, schreeuwen). Dit gebeurt niet alleen bij kinderen, ook bij ons als
volwassenen. Al heel snel luisteren we niet goed en vullen we het voor de
ander in of zoeken een oplossing en vertel je over je eigen situatie. En geef je
een advies over hoe jij dat toen hebt opgelost of zou aanpakken.

2: focus op de ander.
Hierbij blijf je vragen stellen omdat je echt wilt
begrijpen waar het bij de ander om gaat. Je luistert naar de antwoorden en
nieuwe vragen blijven opkomen. Ik noem het altijd nieuwsgierigheid, blijf
nieuwsgierig naar het verhaal van de ander, dit kan zoveel nieuwe inzichten
opleveren. Het meisje had hier kunnen vragen “mag ik nog een ijsje, voordat
we gaan oma?” De oma had dan zeker gezegd, ja dat mag zeker! Ik wilde al
bestellen, de serveerster komt er al aan. De oma kan dan nog vragen en wat
voor ijsje wil je dan? Een grote of kleine? En welke smaak? In dit geval is het
snel opgelost en zijn er niet heel veel vragen nodig voor meer helderheid. In
andere gevallen kan dit niveau best intens luisteren zijn.

3: meer dan luisteren – reflectie.

Je luistert niet alleen naar de letterlijke woorden van de ander.
Nee, je luistert ook tussen de regels door. Wat iservoor de ander
belangrijk en wat wordt er vooral niet gezegd maar waarschijnlijk
wel bedoeld, waarnemend en wat zegt je intuïtie? Als je dit soort
onderwerpen benoemd naar de ander, zoals houding, mimiek dan
brengt dat verdieping in het gesprek. De ander wordt zich steeds
bewuster waar het voor hem écht om gaat. Blijf vooral benieuwd
hoe jouw inzichten door de ander wordt ervaren. Jouw inzichten
hoeven niet de waarheid te zijn. Welke gedachten roept het bij jou op?
En benoem ook deze naar de ander. Check altijd wel of de ander het
herkent. Ook op dit niveau blijf je je nieuwsgierigheid inzetten.
En je haalt samen nog meer uit het gesprek als je dit samen doet.
Om even terug te komen op het verhaal van oma en kleinkind.
Oma had in dit geval ook tegen haar kleinkind kunnen zeggen, ik hoor
dat je je stem verheft en zie je stampen, begrijp ik goed dat je een ijsje wilt?
Het kleinkind was zich dan nog bewuster geworden van haar houding en gedrag.

Op welk niveau luister jij?